ความเป็นมา

ปัจจุบัน สถานการณ์ปัญหาด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมในชุมชน ยังคงเป็นปัญหาในหลายพื้นที่ และมีความแตกต่างกันขึ้นกับบริบทของชุมชน ทั้งชุมชนเมืองขนาดใหญ่ ชุมชนเมืองขนาดเล็ก และชุมชนชนบท โดยปัญหาด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่สำคัญ ได้แก่ การจัดการขยะชุมชน ความสะอาดและปลอดภัยของอาหารและน้ำ สภาพแวดล้อมที่ปนเปื้อนสารเคมีอันตราย มลพิษอากาศที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น การขยายตัวของเมืองและชุมชน รวมถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน แต่ในประเทศไทยยังขาดการรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูลเหล่านี้ เพื่อนำไปสู่การจัดการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมของชุมชนที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี ทั้งนี้งานศึกษาในต่างประเทศใช้วิธีการจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม โดยกำหนดดัชนีและเกณฑ์การจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม เพื่อการวิเคราะห์ศักยภาพของชุมชนในการจัดการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาวะของคนในชุมชน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการมีสุขภาพดี และการจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมนี้เป็นโอกาสให้ชุมชน รวมทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหลายภาคส่วนได้มีส่วนร่วมในการจัดการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงและส่งผลให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพที่ดีของในชุมชนอย่างยั่งยืน

กรมอนามัย โดยหน่วยงานสายอนามัยสิ่งแวดล้อม นำโดยกองประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ ได้ดำเนินงานโครงการวิจัย เรื่อง การศึกษาการเปลี่ยนแปลงด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมในชุมชนที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี เป็นโครงการภายใต้แผนงานวิจัยการพัฒนาระบบอนามัยสิ่งแวดล้อมเพื่อชุมชนที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี จึงได้พัฒนาเครื่องมือที่เก็บรวบรวมรวมข้อมูล และประมวลผลโดยใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศในรูปแบบเว็บไซด์ เพื่อการเปรียบเทียบดัชนีชี้วัดด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมในมิติต่อไปนี้คือ มิติด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม มิติด้านสภาวะเศรษฐกิจและสังคมของชุมชน และมิติด้านสุขภาพ ตามเกณฑ์การจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี สำหรับชุมชนประเภทต่าง ๆ ที่มีบริบทที่แตกต่างกัน และจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี และจัดทำข้อเสนอต่อการจัดการของชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี

วัตถุประสงค์โครงการ

• เพื่อพัฒนาเครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ตามเกณฑ์การจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี
• เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูล ตรวจสอบความถูกต้องครบถ้วนสำหรับการจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี
• เพื่อประมวลผลและจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี
• เพื่อจัดทำข้อเสนอต่อการจัดการชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี

ประโยชน์ที่จะได้รับ

การจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ มีประโยชน์ต่อองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง สามารถนาำข้อมูลสถานการณ์ผลการจัดลำดับชุมชนด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพดี ที่นำไปเป็นข้อมูลสำหรับการอ้างอิงทางวิชาการ และสามารถประยุกต์ใช้ในการดำเนินงาน กำหนดมาตรการและพัฒนาเป็นข้อเสนอเชิงนโยบายแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการจัดการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมในชุมชน